ANASAYFAKURUMSAL BİLGİLEREĞİTİM VE ÖĞRETİM PROGRAMLARI İç Mimarlık ve Çevre TasarımıSERTİFİKA PROGRAMLARIÖĞRENCİLER İÇİN FAYDALI BİLGİLER, KAYNAKLAR VE SERVİSLERFAYDALI LİNKLER VE DÖKÜMANLARİLAVE VE DESTEKLEYİCİ BİLGİLER

DERSİN GENEL BİLGİLERİ

Ders Kodu Ders Adı Yıl Yarıyıl Teorik Pratik Kredi AKTS
60212METOS-IMC0087 Dezavantajlı Bireyler için Tasarım 4 Güz 1 2 2 4
Dersin Türü: Bölüm Dışı Seçmeli
Dersin Düzeyi: Lisans      TYYÇ:6. Düzey      QF-EHEA:1. Düzey      EQF-LLL:6. Düzey
Dersin Öğretim Dili: Türkçe
Dersin Ön/Yan Koşulu: Yoktur
Dersin Veriliş Şekli: Yüz yüze
Dersin Koordinatörü: Öğretim Görevlisi GÖZDE EZGİ GÖL
Dersin Öğretim Eleman(lar)ı: Profesör Dr. AYŞE NİLAY EVCİL
Öğretim Görevlisi EZGİ ALAÇAM BOZTÜRK
Dr. Öğr. Üyesi BİHTER ERDEM OKUMUŞ
Dersin Kategorisi: Temel Alan

BÖLÜM II: DERSİN TANITIMI

Dersin Amacı ve İçeriği

Dersin Amacı: Bu dersinin amacı; dezavantajlı bireyler için engelsiz mekanlar üretilmesine katkı sağlamak ve evrensel tasarım anlayışı kapsamında her yaş grubunda insanın iç ve dış mekanlarda engelsiz olarak yaşabilmesi için gerekli bilincin geliştirilmesini sağlamaktır.
Dersin İçeriği: Bu derste; erişilebilir, ulaşılabilir, kapsayıcı, evrensel tasarım kavramları ve ilkeleri, konu ile ilgili yasal düzenlemeler, yardımcı teknoloji ve ulaşılabilir tasarım üzerine çözümler, tartışmalar ve araştırmalar yer almaktadır.

Derse Özgü Kurallar

Derse devam etmek de değerlendirmeye katkı sağlayacaktır. Bu puanlar % 10 oranında ders geçme notuna ilave olacaktır.

Hazırlanacak ödevlerin, araştırma ve çizimlerin özgün olması, kopya olmaması gereklidir. Kopya olduğu anlaşılan teslimler değerlendirilmeyecektir.

Dersin Öğrenme Çıktıları (DÖÇ)

Ders Öğrenme Çıktıları (DÖÇ), dersi başarı ile tamamlayan öğrencilerin kendilerinden sahip olmaları beklenen bilgi, beceri ve yetkinlikleri ifade eder. Bu bağlamda, bu ders için tanımlanmış olan Ders Öğrenme Çıktıları aşağıda verilmektedir.
Bilgi (Kuramsal ve/veya olgusal bilgi olarak tanımlanmıştır.)
  1) Bireyin dezavantajlı olma durumunu ve farklı insanlık hallerini bilir, engel kavramını ve çeşitlerini açıklar.
  2) Odağı dezavantajlı bireyler olan evrensel ve ulusal yasa, yönetmelik ve çeşitli düzenlemeleri kavrar ve tarihsel gelişimlerini tanımlar.
Beceriler (Bilişsel ve/veya uygulama becerileri olarak tanımlanmıştır.)
  1) Herkes için tasarım ilkeleri ve öğelerini tanımlar, tasarım ve dezavantajlı birey ilişkisini göz önüne alarak değerlendirme yapar.
  2) Alınan teknik bilgiler ışığında dezavantajlı birey için mekan planlama sürecini yönetir.
Yetkinlikler ("Bağımsız Çalışabilme", "Sorumluluk Alabilme", "Öğrenme", "İletişim ve Sosyal" ve "Alana Özgü" yetkinlikler olarak tanımlanmıştır.)
  1) Dezavantajlı kullanıcının istekleri ve tasarım standartları arasındaki ilişkiyi kurduğu iletişim ve teknik bilgiler ışığında evrensel mimarlık ilkeleri üzerinden yorumlar ve örneklendirir.
  2) Tüm bireylerin problemlerini analiz edebilmek adına evrensel mimarlık gelişmelerini takip eder ve sorgular.

Haftalık Ders Planı

Hafta Konu
Materyal Paylaşımı *
Ön Hazırlık Pekiştirme
1) Dersin tanımı, içerik ve işleyiş
2) Dezavantajlı olmak ve engellilik üzerine tanımlar, sınıflandırmalar
3) Erişilebilir, Engelsiz Tasarım ve Kapsayıcı Tasarım (Evrensel tasarım/Herkes için Tasarım)
4) Erişilebilirlik konusunda yasal ve tasarıma ait düzenlemeler
5) Evrensel Tasarım tanımı ve ilkeleri
6) Toplumun engellileri, yaşlı bireyleri algılayışı, farkındalığı, tasarımcının bilinçliliğinin önemi
7) Erişim denetçisinin görevleri/sorumlulukları ve erişimde genel ölçüler, alan gereksinimi ve erişme uzaklıkları
8) Ara sınav
9) Bina girişleri, yatay ve düşey sirkülasyon elemanlarında engelsiz tasarım ve kapsayıcı tasarım yaklaşımları
10) Mutfak hacimlerinde engelsiz tasarım ve kapsayıcı tasarım yaklaşımları
11) Tuvalet ve banyolarda engelsiz tasarım ve kapsayıcı tasarım yaklaşımları
12) Dönem projesinin açıklanması ve proje hakkında soru-cevap
13) Tarihi yapılarda/çevrelerde kapsayıcı tasarım gereksinimleri: Örnek uygulamaların incelenmesi
14) Çalışmaların incelenmesi ve üzerine tartışmalar
15) Yarıyıl Sonu Sınavı
16) Yarıyıl Sonu Sınavı
*Bu alan öğrencilerin ders öncesi hazırlık ve sonrası dersi pekiştirme için paylaşılan ders materyallerini içerir.

Ders İçin Zorunlu/Önerilen Kaynaklar

Ders Notları / Kitaplar: -Şükrü Sürmen (1995), “Özürlü ve Yaşlılar İle İlgili Mimari Ölçüler, Standartlar ve Uygulamalar”, İTÜ Çevre ve Şehircilik Uygulama Araştırma Merkezi
-Dünya Engelliler Vakfı (2011), Herkes için Erişilebilir Şehir Yönetmeliği
-Aslı Sungur Erenoğlu (2013), Mimarlıkta Kapsayıcılık: 'Herkes için Tasarım', YTÜ
-Tasarım ve Özgürlük: Engelli İnsanlar ve Herkes için Tasarım, 2007, TMMOB, Ankara Şubesi, Bülten 46, Dosya 04, Ocak.
Diğer Kaynaklar: 1. Evcil, Ayşe Nilay, 2014, Herkes İçin Tasarım Evrensel Tasarım, Boğaziçi Yayınları, İstanbul
2. Edward. S ; Steinfeld,E., Jordana L. Maisel.,2012, Universal design : creating inclusive environments, John Wiley & Sons, USA
3. Holmes-Siedle, J., 1996, Barrier-free design : a manual for building designers and managers , Oxford Butterworth Architecture.
4. Preiser Wolfgang F. E.,Universal Design Handbook, 2011, Second Ed., McGrawHill, Ohio, USA.
5. Sürmen, Şükrü, 2000, Yaşlılar ve Yaşlılık Üzerine Dağınık Notlar, Nüans ArmaYayınları, ISBN:975-7336-19-.
6. Goldsmith, S., 1997, Designing for the disabled : the new paradigm / . Oxford ; Boston : Architectural Press.
7. Erişebilirlik Klavuzu, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara,2020 (Bakanlığın internet sitesinden ulaşılabilir)



-Peterson MJ., 1998; Universal kitchen and bathroom planning.
-I. Hacıhasanoğlu (2003), “Evrensel Tasarım”. Tasarım Kuram Dergisi, Mimar Sinan Üniversitesi Yayını, cilt:2, sayı:3, 93-101.
-WHO (Dünya Sağlık Örgütü). 2001. International Classification of Functioning Disability and Health (çev. Kabakçı, E. ve Göğüş, A., İşlevsellik, Yetiyitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırılması: ICF, T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı, Ankara, 148 s.)
-Disability Discrimination Act (DDA) (2005)
-Devlet İstatistik Enstitüsü Başkanlığı, Türkiye Özürlüler Araştırması, ISBN 9751935962, Yayın Numarası 2913, Devlet İstatistik Enstitüsü Matbaası, Ankara, 2002

BÖLÜM III: DERSİN PROGRAM ÖĞRENME ÇIKTILARI İLE İLİŞKİSİ

(Aşağıdaki matris, ders öğrenme çıktıları (DÖÇ) ile program öğrenme çıktıları (KPÖÇ ve APÖÇ) ile bağını ve (varsa) onlara hangi düzeyde katkı sağladığını sayısal olarak göstermektedir.

Ders Öğrenme Çıktıları ile Program Öğrenme Çıktıları İlişki Matrisi

(KPÖÇ: Kilit Program Öğrenme Çıktılarını; APÖÇ: KPÖÇ ile ilişkilendirilmiş Alt Öğrenme Çıktılarını tanımlar. )
DÖÇ/PÖÇ KPÖÇ 1 KPÖÇ 2 KPÖÇ 3 KPÖÇ 4 KPÖÇ 5
1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 6 1 2 3 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
DÖÇ1
DÖÇ2
DÖÇ3
DÖÇ4
DÖÇ5
DÖÇ6

Dersin Program Öğrenme Çıktılarına Katkı Düzeyi

Etkisi Yok 1 En Düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 En Yüksek
           
Program Öğrenme Çıktıları Katkı Oranı (1-5)
1) İç Mimarlık ve Çevre Tasarımına dair temel, kuramsal ve uygulamalı bilgileri açıklar.
2) Özgün ve yenilikçi tasarımlar ortaya çıkarır.
3) Mesleğin gerektirdiği çizim programlarını kullanır.
4) Bir yarıyıl boyunca iş hayatının içinde bulunarak öğrendiği teorik bilgilerini uygular.
5) İş dünyasının ve toplumun beklentileri doğrultusunda gelişen ve üniversitemizin kurumsal çıktıları olarak tanımlamış olduğu yetkinlikleri ileri düzeyde kazanır

BÖLÜM IV: DERSİN ÖĞRENME VE ÖĞRETME YÖNTEMLERİ İLE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ

Dersin Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

(Üniversitemiz genelinde kullanılan tüm öğrenme ve öğretme yöntemleri sistematik olarak yönetilmektedir. Akademik birimlerden gelen talepler doğrultusunda bölüm/programların öğrenme ve öğretme yöntemleri ilgili kurullarımız tarafından değerlendirilmekte ve uygun bulunursa, üniversite havuzunda toplanmaktadır. Bölüm ve programlar, kendileri için program tasarımlarına uygun olan yöntemleri bu havuzdan seçebilmektedirler. Benzer şekilde, dersler için kullanılması uygun görülen yöntemler de programlar düzeyinde belirlenmiş olan yöntemler arasından seçilebilmektedir.)
Programa Genelinde Kullanılan Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri
Ders İçin Kullanılan Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri
Anlatım
Tartışma
Vaka Çalışması
Problem Çözme
Gösterip Yaptırma
Gösterim
Laboratuvar
Okuma
Ödev
Proje Hazırlama
Tez Hazırlama
Akran Eğitimi
Seminer
Teknik Gezi
Ders Konferansı
Beyin Fırtınası
Soru Cevap
Bireysel ve Grup Çalışması
Rol Oynama-Canlandırma-Doğaçlama
Stüdyo Uygulamaları
Derse Aktif Katılım

Dersin Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri

(Üniversitemiz genelinde kullanılan tüm ölçme ve değerlendirme yöntemleri sistematik olarak yönetilmektedir. Akademik birimlerden gelen talepler doğrultusunda bölüm/programların ölçme ve değerlendirme yöntemleri ilgili kurullarımız tarafından değerlendirilmekte ve uygun bulunursa, üniversite havuzunda toplanmaktadır. Bölüm ve programlar, kendileri için program tasarımlarına uygun olan yöntemleri bu havuzdan seçebilmektedirler. Benzer şekilde, dersler için kullanılması uygun görülen yöntemler de programlar düzeyinde belirlenmiş olan yöntemler arasından seçilebilmektedir.)
Programa Genelinde Kullanılan Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri
Ders İçin Kullanılan Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri
Ara Sınav
Sunum
Yarıyıl Sonu Sınavı
Kısa Sınav
Rapor Değerlendirme
Ödev Değerlendirme
Sözlü sınav
Tez Sunma
Jüri Değerlendirmesi
Uygulama Sınavı
İşyerinde Uygulama Eğitimi Değerlendirmesi
Derse Aktif Katılım
Tartışmalara Katılım

DÖÇ İle Öğrenme-Öğretme Yöntemleri ve Ölçme-Değerlendirme Yöntemleri İlişki Matrisi

(Aşağıdaki matris, dersin öğrenme çıktıları ile ilişkili olarak ders için belirlenmiş olan öğrenme ve öğretme yöntem(leri) ile ölçme ve değerlendirme yöntem(leri)ni göstermektedir.)
ÖĞRENME VE ÖĞRETME YÖNTEMLERİ
DERS ÖĞRENME ÇIKTILARI
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ
DÖÇ1 DÖÇ2 DÖÇ3 DÖÇ4 DÖÇ5 DÖÇ6
-Anlatım -Ara Sınav
-Tartışma -Sunum
-Vaka Çalışması -Yarıyıl Sonu Sınavı
-Problem Çözme -Kısa Sınav
-Gösterip Yaptırma -Rapor Değerlendirme
-Gösterim -Ödev Değerlendirme
-Laboratuvar -Sözlü sınav
-Okuma -Tez Sunma
-Ödev -Jüri Değerlendirmesi
-Proje Hazırlama -Uygulama Sınavı
-Tez Hazırlama -İşyerinde Uygulama Eğitimi Değerlendirmesi
-Akran Eğitimi -Derse Aktif Katılım
-Seminer -Tartışmalara Katılım
-Teknik Gezi
-Ders Konferansı
-Beyin Fırtınası
-Soru Cevap
-Bireysel ve Grup Çalışması
-Rol Oynama-Canlandırma-Doğaçlama
-Stüdyo Uygulamaları
-Derse Aktif Katılım

Dersin Ölçme ve Değerlendirme Yöntemlerinin Başarı Notuna Katkısı

Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri Uygulama Sayısı / Yarıyıl Katkı Oranı
Ödev 2 % 30.00
Ara Sınavlar 1 % 20.00
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 % 50.00
Toplam % 100
YARIYIL İÇİ ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİNİN BAŞARI NOTUNA KATKI ORANI % 50
YARIYIL SONU SINAVININ BAŞARI NOTUNA KATKI ORANI % 50
Toplam % 100

BÖLÜM V: DERSİN İŞ YÜKÜ VE AKTS KREDİSİ

ÖĞRENME VE ÖĞRETME ETKİNLİKLERİ İŞ YÜKÜ
Öğrenme ve Öğretme Etkinlikleri Etkinlik Sayısı/Yarıyıl Süresi (saat) Toplam İş Yükü
Ders 14 2 28
Laboratuvar 0 0 0
Uygulama 0 0 0
Derse Özgü Staj 0 0 0
Arazi Çalışması 2 2 4
Sınıf Dışı Ders Çalışması 16 1 16
Sunum / Seminer 2 4 8
Proje 1 8 8
Ödevler 1 6 6
Öğrenme ve Öğretme Etkinlikleri Toplam İş Yükü - - 70
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ETKİNLİKLERİ İŞ YÜKÜ
Ölçme ve Değerlendirme Etkinlikleri Etkinlik Sayısı/Yarıyıl Süresi (saat) Toplam İş Yükü
Kısa Sınav 2 4 8
Ara Sınavlar 1 6 6
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 8 8
Ölçme ve Değerlendirme Etkinlikleri Toplam İş Yükü - - 22
TOPLAM İŞ YÜKÜ (Öğrenme ve Öğretme + Ölçme ve Değerlendirme Etkinlikleri) 92
DERSİN AKTS KREDİSİ (Toplam İş Yükü/25.5 Saat) 4